İSTANBUL (AA) - Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, kurla enflasyon arasındaki makasta fazla bir oynama olmayacağını belirterek, "OVP’ye de baktığımızda ekonomi yönetimimiz diyor ki mali disipline bağlı kalacağız ve dezenflasyonla mücadeleyi kararlılıkla sürdüreceğiz. Dolayısıyla görüyoruz ki iç pazarda frenleme 2025 yılında da devam edecek." dedi.
DEİK Başkanı Olpak, DEİK Genel Merkezi'nde düzenlenen değerlendirme toplantısında, son dönemde küresel ticarette bir ivme kaybı yaşandığını belirterek, dünyada bir taraftan serbest ticaret konuşulsa da ticaret savaşları ile ticaretteki bloklaşmaların da gündemdeki yerini koruduğunu söyledi.
ABD'de Trump'ın yeniden göreve başlamasıyla dünyanın farklı bir sürece evrileceğini ifade eden Olpak, "Tabii Amerika'yı sadece kendisiyle değerlendirmiyoruz. Uzun yıllardır dünyanın takip ettiği Çin ve Hindistan'a da bakıyoruz. Hindistan'a hep 'geliyor' diyorduk ama Hindistan, ABD ve Çin'in arasındaki bu rekabetin şartlarının sonucu olarak da ittirilerek geliyor." diye konuştu.
Olpak, Türkiye için en önemli bölgenin Avrupa Bölgesi olduğunu ifade ederek, "Çünkü Avrupa’ya baktığımızda bizim dış ticaretimizde ihracatımızın yüzde 56’sı Avrupa bölgesine gerçekleştiriyoruz. İthalatımızın ise yüzde 50’sini Avrupa’dan tedarik ediyoruz. En büyük ticaret ortağımız. Ancak Avrupa’yı biraz kaygıyla izliyoruz dersem yanlış bir ifade olmaz diye düşünüyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Alman firmalarında adeta bir yorgunluk ve isteksizlik havası olduğunu aktaran Olpak, "İş yapma açısından bir durgunluk yaşanıyor. Biz, gerek siyasi gerek iş dünyası nezdinde tüm muhataplarımızla görüşüyoruz ve Almanya'da beklemediğimiz şekilde böyle olumsuz bir tablo var." ifadelerini kullandı.
- "Yeşil dönüşüm ile hepimiz için yeni bir ekonomik dizayn geliyor"
Nail Olpak, geçen yıl daha çok dezenflasyon sürecinin konuşulduğunu aktararak, "2025 yılında ise maalesef daha çok korumacılık önlemlerini, ticaret bloklarını ve ticaret savaşlarını konuşacağız, diye düşünüyorum." dedi.
Yeşil dönüşümü doğaya saygı çerçevesinde ele almanın kısıtlı bir bakış açısı olduğunu dile getiren Olpak, "Yeşil dönüşüm ile hepimiz için yeni bir ekonomik dizayn geliyor, yeni bir ekonomi sistemi kapımızda. Ağırlığı elbette AB kaynaklı. Trump orada başka adımlar atacak gibi gözüküyor, bunun da farkındayız. Ama dış ticaretimizin yarısını yaptığımız AB bloku da bize bu yeni sistemi getireceğini söylüyor." diye konuştu.
Olpak, kurla enflasyon arasındaki makasta fazla bir oynama olmayacağını işaret ederek, "OVP'ye de baktığımızda ekonomi yönetimimiz diyor ki mali disipline bağlı kalacağız ve dezenflasyonla mücadeleyi kararlılıkla sürdüreceğiz. Dolayısıyla görüyoruz ki iç pazarda frenleme 2025 yılında da devam edecek." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) yıl sonu enflasyon hedefinin yüzde 21'lerde olduğunu aktaran Olpak, bu yıl faizlerin yüzde 20'lere gerilemesini beklemenin çok gerçekçi bir beklenti olmayacağını ifade etti.
Olpak, kasımda sanayi üretim endeksindeki gerilemenin durduğunu, bunun tek aylık olumlu bir veri olduğunu ve 1 ay dahi durmuş olmasının 2025 için olumlu ve umutlu bir gösterge olarak değerlendirdi.
- "AB ile Yüksek Düzeyli Ekonomi Diyaloğu toplantısı 6 yılın ardından yeniden yapılacak"
DEİK Başkanı Olpak, AB'nin 2019’da Doğu Akdeniz sorunu sebebiyle Yüksek Düzeyli Ekonomik Diyalog toplantılarını askıya aldığını hatırlatarak, "İpleri kopartmamak için bu toplantıları Yüksek Düzeyli Ticaret Diyaloğu haline getirdi. Bu da, hem kapıları kapatmadım, hem de Doğu Akdeniz kaynaklı Türkiye’ye tepkiliyim mesajı içeriyordu. Yakın zaman içinde AB ile Yüksek Düzeyli Ekonomi Diyaloğu toplantısı 6 yılın ardından yeniden yapılacak." ifadelerini kullandı.
Olpak, iş insanlarının vize ve tırların geçiş kotasında yaşadığı sorunlara dikkati çekerek, bu konuda artık adımların altılması yönünde beklentiler olduğunu aktardı.
- "Amerika Bölgesini ikiye ayırarak takip etmeye karar verdik"
Amerika'da dinamiklerin farklı olmasından dolayı bölgeyi Latin Amerika ve Kuzey Amerika olarak ikiye ayırmaya karar verdiklerini belirten Olpak, "ABD ile 40 milyar dolara doğru giden bir ticaret hacmine ulaştık, Ticaret ve Yatırım Çerçeve Anlaşması (TİFA), Dijital Diyalog Platformu ve enerji gibi başlıklarda farklı farklı gündemlerimiz olacak." dedi.
Olpak, bir basın mensubunun "İsrail ile durdurulan ticari ilişkilerin, Gazze'de ateşkes sonrası başlayabilir mi?" sorusuna, "Siyasi olarak nasıl hareket edilir onu bilemem elbette ama biz iş dünyası olarak basitçe şöyle bakarız: Bir tavırda sebep ortadan kalkarsa, tavır da değişebilir ve İsrail ile bu ticari süreç tekrar normalleşebilir ve yeniden ticarete başlayabiliriz." diye yanıt verdi.
- "Avrupa ile yaşanan vize sorunu ile ilgili AB'nin kafasının karışık"
Nail Olpak, Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği'nin güncellenmemesinin asimetrik bir süreç olduğunu ifade ederek, "AB'ye de ilettik bu güncellemeden sadece Türkiye kazanmayacak, bizim ve sizin kazançlarınız ortada. Bunun böyle olduğu bir süreç içerisinde bunu niye güncellemiyoruz diye sorduğumuzda mesele siyasi bir yere dayanıyor. Siyasetin tıkandığı veya siyaseten açılması gereken süreçler var." diye konuştu.
Avrupa Birliği'nde özellikle Almanya'da liderlik sorunun olduğunu ifade eden Olpak, "Seçimleri yakından takip ediyoruz, Almanya, Balkanlar ve Yunanistan'la iyi yönde ikili ilişkilerin bu seviyelere gelmesi de yine AB'de ana yapı ile yaşadığımız sorunlardan kaynaklıdır." değerlendirmesinde bulundu.
Olpak, Avrupa ile yaşanan vize sorunu ile ilgili AB'nin kafasının karışık olduğunu diğer ülkelerle yaptıkları ikili görüşmelerde vize süreçlerinin hızlandırılabileceğini ifade ederek, "Şaşırabilirsiniz ama AB'nin patron ülkelerinde bile belirli ülkelerde vize konusunda dijitalleşme çok geride, vize sorunu ana yapı ile çözülecek bir problemdir." dedi.
Suriye konusunda zaman zaman "biraz hızlı" açıklamaların geldiğine dikkati çeken Olpak, sürecin daha çok yeni olduğunu belirterek, aceleci davranılmaması gerektiğini söyledi.
- "Türk Eximbank diğer ülkelerin eximbanklarıyla rekabet ediyor"
Nail Olpak, Türkiye'den Suriye'ye giden ürünlerde gümrük vergisinin artırıldığına ilişkin soruya, "Yeni bir yönetim gelmiş, parası yok. Onun için en önemli gelir kaynaklarından birinin gümrük vergileri. O da mevcut, toptancı bir yöntemle alınmış bir karar olabilir." dedi.
Türkiye'nin ihracatını artırdığını ancak her yıl 30 milyar dolar artırma potansiyeli görünmediğini söyleyen Olpak, "Sadece tek etken yurt içi kaynaklı değil dışarıda da sorunlar var, standardın aynısını yaparak ve sürekli ihracatın kilogram değerini konuşmaya devam ederek artıramayız. Mevcudun dışında katma değer için transit ticareti kullanmalıyız." ifadelerini kullandı.
Finansman konusunda Eximbank'a işaret eden Olpak, "Türk Eximbank diğer ülkelerin eximbanklarıyla rekabet ediyor. Sadece iş insanlarımız rekabet etmiyor, Türk Eximbank, Birleşik Krallık, Hollanda ve İsveç gibi ülkelerin eximbankıyla rekabet içerisinde. Devletimizin çok ciddi destekleri var." dedi.
- "Türkiye'nin kendi kaynakları dahil olmak üzere enerjiyi çeşitlendirme çalışmaları devam ediyor"
Nail Olpak, Türkiye'nin kendi kaynakları dahil olmak üzere enerjiyi çeşitlendirme çalışmalarının devam ettiğini belirterek, sadece tek bir kaynağa bağlı olmayacak şekilde dışarıdan da farklı enerji kaynaklarını alma çalışmalarının olduğunu ifade etti.
Çin konusunun dünyanın çözemediği bir denklem olduğunu dile getiren Olpak, "Çin'e yuvarlak olarak 1'e 10 mertebesinde açık veriyoruz. O açığı kısa vadenin içerisinde dengelememiz kolay değil. Bir de gerçekçi de olalım. Ara malı da ciddi şekilde alıyoruz, ihtiyacımız olan şeyi de alıyoruz yani. Onun kısa vadede maalesef dengelenmesini ben zor görüyorum." diye konuştu.
Olpak, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'na dair sorulan bir soru üzerine, 2026'da başlayacak bu mekanizmaya ilk başta tüm sektörlerin dahil edilmediğini ifade ederek, "Sınırlı sayıda sektör olduğu için onlar büyük oyuncular gerekeni yapıyorlar. Şu an itibariyle küçük şirketler çok fazla o ihtiyacın içinde değiller." dedi.
Türkiye'de bir dönemler tekstilin komple çıkması gerektiği tartışmalarının yapıldığını aktaran Olpak, "Türkiye gibi bir ülkede tekstilin çıkması gerektiğini düşünmüyorum. Yani zorlukların olduğunu biliyoruz ama bütün tekstilin hemen Bangladeş'e, Mısır'a gitmesi gibi bir şey söz konusu değil. Zorlanılacaktır, bu dönemde o zorluğun da farkındayız." diye konuştu.
- "2025 yılına dair ekonomi politikaları 2024’ten çok farklı olmayacak"
Nail Olpak, 2025 yılına dair ekonomi politikalarının 2024’ten çok farklı olmayacağını belirterek, faiz oranlarının bu yıl içinde yüzde 20-25 seviyelerine düşmesinin beklenmediği, buna göre hareket edilmesi gerektiğini vurguladı.
Otomotiv ihracatındaki kayıplara dikkati çeken Olpak, kur ve enflasyon arasındaki makasın açılmasının ihracatçıları olumsuz etkilediği değerlendirmesinde bulundu.
Olpak, serbest kur rejimi uygulandığını ve belirli bir kur hedefi olmadığını ancak ihracatçılara sağlanan yüzde 2'lik döviz desteğinin artırılabileceğini ifade etti.
Rezerv seviyelerindeki artışın ardından, döviz bozdurma zorunluluğunun düşürülmesinin piyasaya olumlu bir sinyal vereceğini de kaydeden Olpak, ihracatçılara sağlanacak ek desteklerin öngörülebilirliği artıracağını ve sektörün moralini yükselteceğini sözlerine ekledi.
