İçişleri Bakanlığı Seçim Merkezi seçimin ikinci turuna, ilk turu önde bitiren Mesut Pezeşkiyan ve Said Celili'nin katılacağını açıkladı.
Seçim Merkezi verilerine göre ülke genelinde 59 bin merkezde kurulan sandıklarda toplam 24 milyon 535 bin 185 oy kullanıldı.
İlk turu ilk sırada bitiren Pezeşkiyan 10 milyon 415 bin 191 oy alarak oyların 42,5'ini aldı.
Oyların 9 milyon 473 bin 298'ini alan Celili seçimin ilk turunu ikinci sırada tamamladı; oy oranı yüzde 38,6'da kaldı.
İran'da herhangi bir adayın yüzde 50 oy oranını geçememesi durumunda seçim ikinci tura kalıyor.
Buna göre, reformistlerin tek adayı Pezeşkiyan ile muhafazakar Celili, 5 Temmuz'da yapılacak ikinci tur seçimlerde yeniden yarışacak.
İran Devrim Muhafızları'nın eski komutanı ve parlamento başkanı olan Muhammed Bakır Kalibaf yüzde 13,8 ile üçüncü, din adamı Mustafa Purmuhammedi ise yüzde 0.8 ile dördüncü sırada yer aldı.
Resmi verilere göre seçime katılımın yüzde 40 civarında kaldı. Bu, 1979 İslam devriminden bu yana İran'daki cumhurbaşkanlığı yarışındaki en düşük katılım oranı olarak kayıtlara geçti.
Geçersiz oy sayısı da 1 milyon 56 bin 159 oldu.
Seçimler sırasında Sistan-Belucistan eyaletinde kimliği belirsiz silahlı kişilerin seçim sandıklarını taşıyan bir araca saldırması sonucu iki güvenlik gücü üyesi öldürüldü.
İran'da 61,5 milyon kayıtlı seçmen bulunmasına rağmen bu seçime katılımın düşük olması bekleniyordu. Mart ayındaki parlamento seçimlerinde ve 2021'deki son cumhurbaşkanlığı seçimlerinde katılım rekor düşük seviyelere gerilemişti.
Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi’nin Mayıs ayında helikopter kazasında ölmesi sonrası yapılan seçimlerde 6 adayın seçime girmesi rejim tarafından onaylanmıştı.
Ancak bu adaylardan ikisi, muhafazakar oyların bölünmesini önlemek için yarıştan çekilmişti. Bu çekilmelerin dini liderliğin isteğiyle gerçekleştiği yorumu yapılmıştı.
Bugün yarışan dört cumhurbaşkanı adayı arasında olan Mesut Pezeşkiyan, kampanya sürecindeki söylemleri ile diğer isimlerden farklılaştı.
Reformcu kanatta yer alan eski sağlık bakanı Mesut Pezeşkiyan, kadınlara karşı katı başörtü kurallarını dayatan ahlak polisinin eylemlerinin "ahlaksız" olduğuna yönelik açıklaması ile dikkat çekmişti.
69 yaşındaki Pezeşkiyan bu dayatma için, “Eğer belli kıyafetleri giymek günahsa, bu nedenle kadınlara yapılanlar 100 kat daha büyük bir günah. Bir kimseye giyiminden dolayı baskı yapma izni verildiği dinin hiçbir yerinde yazmıyor” demişti.
Pezeşkiyan ayrıca İran ekonomisine büyük zarar veren yaptırımları ortadan kaldırmak için Batı ile ilişkileri iyileştirmeye ve nükleer müzakereleri yeniden canlandırmaya çalışacağına söz verdi.
Celili, İran’ın nükleer programı ile ilgili görüşmelerde ülkeyi temsil eden heyete başkanlık etmişti.
Mustafa Purmuhammedi, adaylar arasındaki tek din adamı konumunda.
Muhafazakar cumhurbaşkanı adayları Batı'yla ilişkilerin iyileştirilmesine karşı çıkıyor ve İran'ın yaptırımlara rağmen başarılı olabileceğini savunuyor.
İran, 2022 yılında ülkenin katı kıyafet kuralını ihlal ettiği iddiasıyla ahlak polisi tarafından gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin ölümünün ardından büyük bir protesto dalgasıyla sarsılmıştı.
İnsan hakları grupları, protestolar sırasında yüzlerce kişinin öldürüldüğünü ve binlercesinin gözaltına alındığını söylüyor.
