İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, enflasyon görünümüyle maliye ve ticaret politikalarına ilişkin belirsizliklerin artması nedeniyle merkez bankalarının yukarı yönlü risklere daha çok vurgu yaptığına dikkati çekerek, "Bu görünüm altında piyasa fiyatlamaları da hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde 2025 yılında faizlerin daha yavaş indirileceğine işaret ediyor." dedi.
Karahan, yılın 1. Enflasyon Raporu'nun tanıtımı amacıyla ilk kez İstanbul Finans Merkezi'ndeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yerleşkesi'nde düzenlenen bilgilendirme toplantısında konuştu.
Dezenflasyon sürecinin devam ettiğini belirten Karahan, makroekonomik göstergelerin de bu süreçle uyumlu şekilde ilerlediğini kaydetti.
Karahan, iç talebin enflasyondaki düşüşü destekleyecek seviyelere geldiğini ve enflasyon ana eğiliminin düşüş trendinde olduğunu değerlendirdiklerini söyleyerek, para politikasındaki sıkı duruşun dezenflasyonun devamını sağlayacak şekilde sürdürüleceğini bildirdi.
Küresel büyüme görünümünde önceki rapor dönemine paralel olarak kademeli toparlanma öngörülerini koruduklarını ifade eden Karahan, "İmalat sanayi ve hizmetler sektörleri arasında önceki rapor döneminde gözlenen farklılaşma sürmekte. Öncü göstergelerse imalat sanayisinde aşağı yönlü risklerin arttığına işaret ediyor." ifadelerini kullandı.
Karahan, son dönemde küresel ticaret politikalarına dair belirsizliğin önemli ölçüde yükseldiğini gözlemlediklerinin altını çizerek, korumacı eğilimlerin artması, küresel ekonomik politikalarına yönelik belirsizlikler ve jeopolitik risklerin küresel ölçekte büyüme üzerinde aşağı yönlü, enflasyon üzerinde ise yukarı yönlü riskleri artırdığına dikkati çekti.
- "Küresel ölçekte enflasyondaki atalet zayıflamakla birlikte devam ediyor"
Fatih Karahan, küresel talep görünümü, jeopolitik riskler ve arz yönlü faktörlerin emtia fiyatları üzerinde belirleyici olmaya devam ettiğini söyledi.
Küresel gelişmelerin son dönemde Brent petrol fiyatları üzerinde oynaklığı artırdığını belirten Karahan, enerji dışı emtia fiyatlarında ise sınırlı artışlar görüldüğünü kaydetti.
Enflasyon görünümlerine bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının faiz indirimlerini sürdürdüğünü dile getiren Karahan, "Küresel ölçekte enflasyondaki atalet zayıflamakla birlikte devam ediyor. Enflasyon görünümüyle maliye ve ticaret politikalarına ilişkin belirsizliklerin artması nedeniyle merkez bankaları yukarı yönlü risklere daha çok vurgu yapıyor. Bu görünüm altında piyasa fiyatlamaları da hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde 2025 yılında faizlerin daha yavaş indirileceğine işaret ediyor." diye konuştu.
- "Büyümenin kompozisyonundaki dengeli seyir devam ediyor"
Karahan, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde yurt içi talebin yıllık büyümeye katkısının eksi 0,1 puan ile sınırlı düzeyde negatif olurken, net ihracatın büyümeye pozitif katkısının artarak 2,2 puan olduğunu ifade etti.
Böylece, büyümenin kompozisyonundaki dengeli seyrin devam ettiğini dile getiren Karahan, şöyle konuştu:
"Yılın dördüncü çeyreğine ilişkin mevcut üretim göstergeleri iktisadi faaliyette ılımlı bir toparlanmaya işaret etmekte. 2024 yılının ikinci ve üçüncü çeyreklerinde gerileyen sanayi üretimi kasım ayı verileriyle son çeyrekte yeniden artışa geçti. Hizmet üretim endeksi ise sanayi üretimine kıyasla çeyreklik bazda daha düşük bir artış gösterdi. Bildiğiniz gibi bu endeks aynı zamanda hizmet sektöründeki talep ile doğrudan ilişkili. Endeks, 2024 yılı boyunca hizmet talebinde yatay bir seyre işaret etti."
Mal talebine ilişkin göstergelerin de yurt içi talepte ılımlı seyrin devam ettiğini gösterdiğine işaret eden Karahan, bu dönemde, perakende satış hacim endeksinin çeyreklik olarak artış kaydettiğini, bununla birlikte, altın hariç artışın daha sınırlı olduğunu gördüklerini bildirdi.
Karahan, son dönem verilerinin, kartla yapılan reel harcamalarda ivme kaybına işaret ettiğini belirterek, bu göstergelerin yanı sıra firma görüşmelerinden elde ettikleri saha gözlemlerinin de iç talepteki ılımlı seyri teyit ettiğini ifade etti.
Bu çerçevede, mal ve hizmet talebine ilişkin verilerin bir bütün olarak, talep koşullarının enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelerde olduğuna işaret ettiğini anlatan Karahan, "Farklı yöntemlerle hesapladığımız ve grafikte açık renklerle belirtilen göstergeler, çıktı açığının 2024 yılının üçüncü çeyreğinden itibaren negatif bölgedeki seyrini sürdürdüğünü gösteriyor. Bu noktada altını çizmek isterim ki sıkı para politikamız sonucunda iç talepteki dengeli seyir sürecek." değerlendirmesinde bulundu.
TCMB Başkanı Karahan, çıktı açığının, gelecek dönemde negatif bölgede seyrederek, dezenflasyon sürecinin önemli bir bileşeni olmaya devam edeceğini belirtti.
İç talepteki dengelenmeyle uyumlu olarak cari işlemler hesabında belirgin bir iyileşme gerçekleştiğine dikkati çeken Karahan, şunları kaydetti:
"2024 yılının üçüncü çeyreğinde, cari açığın milli gelire oranı yüzde 0,7 seviyesine geriledi. Dördüncü çeyrekte de birikimli cari açığın benzer seviyelerde seyretmiş olduğunu tahmin ediyoruz. Önceki sunumlarda da belirttiğimiz gibi, parasal sıkılaştırma dönemlerinde, cari dengede düzelme oluyor. Önümüzdeki dönemde ise cari açıkta bir artış bekliyoruz. Ancak söz konusu artış sıkı parasal duruşumuzun etkisiyle sınırlı olacak. Milli gelire oranla cari açığın 2025 yılında tarihsel ortalamasının altında seyretmeye devam edeceğini öngörüyoruz."
(Sürecek)
